Diễn đàn có sự tham gia của các các bộ, ngành, nhà khoa học, doanh nghiệp và nhiều hợp tác xã (HTX) tiêu biểu trên cả nước nhằm chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận giải pháp và định hướng chiến lược chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp – một trụ cột quan trọng của nền kinh tế quốc dân.
Chuyển đổi số – đòn bẩy cho tăng trưởng và thích ứng tương lai
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhấn mạnh: “Chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu tất yếu nếu nông nghiệp Việt Nam muốn duy trì tốc độ tăng trưởng, thích ứng biến đổi khí hậu và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ngành nông nghiệp hiện đóng góp khoảng 12–14% GDP và đang hướng tới mục tiêu “kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 65 tỷ USD vào năm 2025″. Để đạt được điều đó, khu vực kinh tế hợp tác – đặc biệt là các HTX nông nghiệp – cần chủ động ứng dụng công nghệ số trong mọi khâu từ sản xuất, quản lý, truy xuất nguồn gốc, đến kết nối thị trường”
Hiện nay, cả nước có hơn 22.500 HTX nông nghiệp, thì việc nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ số không chỉ là mệnh lệnh mà còn là điều tất yếu nếu không muốn bị loại ở phía sau và rời khỏi cuộc chơi trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khắc nghiệt như hiện nay.
Tuy vậy, phải thấy rõ việc nắm bắt tốt cơ hội và thích ứng tương lai trước xu hướng chuyển đổi số đòi hỏi ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung và khu vực kinh tế HTX nông nghiệp nói riêng cần vượt qua các thách thức lớn và và còn nhiều việc phải làm.
Một cuộc khảo sát gần đây của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy mức độ chuyển đổi số của HTX cả nước mới chỉ đạt 32%. Trong số gần 35.000 HTX thì chỉ có 13,6% HTX đã hoàn tất chuyển đổi số, 50% đang triển khai và 36,4% chưa thực hiện.
Bên cạnh đó, tâm lý e ngại thay đổi cũng là một trở ngại cho việc chuyển đổi số của các HTX nông nghiệp. Nhiều nông dân, thành viên HTX còn quen với phương pháp canh tác truyền thống và e ngại áp dụng công nghệ mới, cũng như hiếu niềm tin vào hiệu quả của công nghệ số.
Tuy nhiên, nếu được hỗ trợ đồng bộ và định hướng đúng đắn, chuyển đổi số sẽ trở thành cú hích mạnh mẽ giúp HTX nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và góp phần thúc đẩy mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn và phát thải thấp.
Tại Diễn đàn, TS. Trần Duy Ninh, Cục trưởng Cục chuyển đổi số quốc gia (Bộ KH&CN). cho rằng, chuyển đổi số trong lĩnh vực kinh tế hợp tác không chỉ là việc số hóa quy trình, mà còn là quá trình tái cấu trúc mô hình quản trị và vận hành HTX theo hướng dữ liệu hóa. Chuyển đổi số chính là nền tảng giúp khu vực hợp tác xã tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, giảm sự phụ thuộc vào trung gian và tăng tính chủ động trong điều hành sản xuất – kinh doanh”.
Cục Chuyển đổi số đang phối hợp với các bộ, ngành và Liên minh HTX Việt Nam xây dựng khung hướng dẫn chuyển đổi số cho khu vực kinh tế tập thể, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như dữ liệu nông nghiệp, thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc và quản trị HTX bằng nền tảng số.
Theo ông, mục tiêu là hình thành “hạ tầng mềm” về công nghệ – nơi dữ liệu trở thành tài sản chung, giúp các HTX, doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thể kết nối, chia sẻ và ra quyết định chính xác, hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, TS. Lê Đức Thịnh – Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho rằng, chuyển đổi số chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi gắn với “liên kết chuỗi giá trị” và “xây dựng hệ sinh thái số trong nông nghiệp”.
Ông phân tích, “chuyển đổi số không thể tách rời mối liên kết giữa nông dân – HTX – doanh nghiệp – nhà khoa học – Nhà nước. Mỗi mắt xích trong chuỗi giá trị đều cần được số hóa, từ sản xuất, chế biến, logistics đến tiêu thụ sản phẩm, để tạo ra dòng dữ liệu xuyên suốt và minh bạch.”
Từ thực tiễn và các ý kiến tại Diễn đàn, Liên minh HTX Việt Nam xác định một số hướng đi trọng tâm trong giai đoạn tới: Tăng cường công tác truyền thông và đào tạo về chuyển đổi số cho cán bộ, thành viên HTX; đẩy mạnh hợp tác giữa HTX với doanh nghiệp công nghệ để xây dựng mô hình nông nghiệp thông minh; huy động các nguồn vốn xã hội và tín dụng ưu đãi để đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, dữ liệu nông nghiệp.
Song song đó, Liên minh HTX Việt Nam sẽ đóng vai trò trung tâm điều phối hệ sinh thái HTX số, kết nối và hỗ trợ các HTX ứng dụng công nghệ, qua đó tạo dựng môi trường sản xuất – kinh doanh minh bạch, đồng bộ và hiệu quả hơn.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp, là hành trình của tư duy và niềm tin. Đây không chỉ là câu chuyện về công nghệ, mà là sự thay đổi trong cách nghĩ, cách làm của người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Khi các chủ thể dám đầu tư cho tri thức, cho tương lai, họ sẽ không bị bỏ lại phía sau trong kỷ nguyên công nghệ 4.0.
Diễn đàn “Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nắm bắt cơ hội, thích ứng tương lai” đã góp phần lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn khu vực kinh tế hợp tác, khẳng định quyết tâm của Liên minh HTX Việt Nam trong việc đồng hành cùng Chính phủ xây dựng một nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại – minh bạch – bền vững – hội nhập.
Ban Tuyên truyền
